Opis
Oregano
(Origanum vulgare)
Dziki majeranek
Wieloletnia mrozoodporna bylina, występująca naturalnie w Azji Mniejszej, na Kaukazie, Bliskim Wschodzie, w Iranie, w niższych partiach Himalajów, południowych Chinach i na Tajwanie. Naturalnie występuje na skraju suchych dębowych i sosnowych lasów, polanach i słonecznych zboczach. Jest również znana jako dziki majeranek. Wiele podgatunków i szczepów zostało stworzone, z tego gatunku na przestrzeni wieków, dla ich unikalnych smaków lub innych cech. Cała roślina wydziela aromatyczny, przyjemny zapach, osiąga od 20 do 90 cm. Dobrze zimuje i końcem lutego lub początkiem marca rozpoczyna wegetację. Może rosnąć w zakresie pH 6, 0-8, 0 gleby. Łodygi drewniejące, liście niekiedy czerwienieją. Kwiaty różowo-fioletowe, o wielkości 3-4 mm długości, zapylane głównie przez pszczoły, jest to roślina wysoce miododajna. Kwitnie od lipca do września, w drugim roku życia. Nasiona dojrzewają w sierpniu. Preferuje ciepły, dość suchy klimat, ale będzie dobrze rosnąć także w w innych środowiskach. Nasiona można wysiewać przez cały rok w domu lub wczesną wiosną w ogrodzie w słonecznym miejscu.
3000 lat temu p. n. e. w Babilonie jego odmiany stosowano przeciw chorobom układu oddechowego i na problemy z sercem. Egipcjanie używali wyciągu do leczenia rozmaitych dolegliwości, pielęgnacji skóry i do konserwowania żywności. Znane jako przyprawa do co najmniej 300 do 400 lat. Wcześniej było uważane za roślinę leczniczą, magiczną oraz kadzidło do odstraszania demonów. Hipokrates uważał go za panaceum na wszystkie choroby. Nazwa wywodzi się z greckich słów: „oros” góra i „ganos” radość, czyli „radość góry”. Grecy widząc oregano rosnące na grobie przodka, wierzyli że zmarły jest szczęśliwy po śmierci. Na greckich i rzymskich weselach, para młoda zakładała wieńce z oregano na znak radosnego wydarzenia. W średniowieczu było ważnym ziołem, służącym do obrony przed czarownicami i diabłem. Uważano że pomaga odpędzić smutek, przywraca odwagę i czyni ludzi szczęśliwymi. Wierzono ze zapewnia ochronę przed złymi mocami i wkładano go do butów ślubnych oraz wplatano w ślubny bukiet.
Jest ważną rośliną pszczelarską, używana też do barwienia tkanin.
Jako przyprawy używa się świeżych lub suszonych liści, mają silny, aromatyczny, ciepły i lekko gorzki smak. Surowiec zbiera się przed kwitnieniem lub przez cały czas wegetacji, należy go suszyć w temp. nie przekraczającej 35C, w zacienionym miejscu. Po wysuszeniu liście oddziela się od łodyg, mogą być przechowywane w szczelnym opakowaniu
przez 12 miesięcy. Smak zioła zależy od czynników takich jak klimat, pora zbioru i skład gleby, które wpływają na obecność i procentową zawartość olejków aromatycznych.
Oregano odgrywa ważną rolę w kuchni włoskiej i hiszpańskiej, jest również pospolite wsród innych kultur zamieszkujących teren Morza Śródziemnego. W przeciwieństwie do większości włoskich ziół, oregano łączy się dobrze z ostrymi potrawami, które są popularne w poł. Włoszech. Jego popularność w Stanach Zjednoczonych rozpoczęła się,
gdy żołnierze powracający z II wojny światowej przynieśli go do kraju, w południowych Włoszech był popularny od wieków. Liście są używane w Grecji najczęściej, aby dodać smaku sałatce greckiej, dodawane również do cytrynowej oliwy z oliwek, która towarzyszy wielu daniom, zapiekankom i potrawom z grilla.
Najczęściej używane do potraw pieczonych, smażonych, grillowanych, marynat, sałatek, dresingów, warzyw, zup, potraw z makaronów, moussaki i ratatouille, jest jednym ze składników mieszanki zioła prowansalskie. Jest bardzo popularne w sosach pomidorowych, dobrze łączy się z bazylią, tymiankiem, można aromatyzować nim oliwę. Dobrze współgra z omletami, sosami, daniami włoskimi, jak i z pomidorów, jest typową przyprawą do pizzy.
Zioło jest również szeroko stosowane w kuchni tureckiej, greckiej, portugalskiej, hiszpańskiej, Palestyny, Libanu, Egiptu, Syrii, Filipin i Ameryki Łacińskiej. W kuchni tureckiej, oregano jest stosowane głównie do kebabu i grilla.
W kuchni Teksańskiej i Meksykańskiej jest często używany razem z kminkiem, chilli, czosnkiem i cebulą, ważny składnik chili con carne. Jest tam jednak często zastępywane przez meksykańskie oregano (Lippia graveolens), spokrewnione z oregano, podobne, ale silniejsze w smaku.
Na Białorusii i Kaukazie, oregano dodaje się do ogórków i grzybów. Na Syberii jest używane do aromatyzowania nadzienia do słonych ciast. W rosyjskiej kuchni jest wykorzystywane do parzenia herbaty.
