Czarnuszka siewna PRZYPRAWA DO CHLEBA LEK Nasiona
Czarnuszka siewna
(Nigella sativa)
Jednoroczna roślina zielna, pochodząca z Azji Zachodniej, Iraku i Turcji, dorasta od 20 do 50 cm, należy do rodziny jaskrowatych. Kwiaty są delikatne, dość duże, o średnicy do 3 cm, zazwyczaj w kolorze niebieskim lub białym. Owocem jest kapsułka, w której znajduje się wiele nasion. Roślina ozdobna, uprawiana na rabatach, a także na kwiat cięty, dekoracyjne są również jej owoce.
Nigella była znana i ceniona przez starożytnych Egipcjan. Nasiona i amfory wypełnione olejem z czarnuszki znaleziono w grobowcu Tutanchamona. Chociaż jej dokładna rola w kulturze egipskiej jest nieznana, wiadomo, że elementy złożone w grobowcu faraona zostały starannie wybrane. Nasiona znaleziono również w naczyniach Hetytów w Turcji z 2 tysiąclecia p.n.e. Znana była już w starożytnej Asyrii, wymienia ją też Biblia.W dawnej Polsce była używana przez biedną ludność jako przyprawa zastępująca zbyt drogie dla ludzi przyprawy wschodnie.
Przez ponad 3500 lat, nasiona były używane w krajach orientu jako przyprawa i lekarstwo. Mają specyficzny ostry smak i korzenny (muszkatołowy) zapach. Ich smak przypomina sezam z lekką nutą kminku. W języku angielskim przyprawa jest nazywana blackseed, czarny kminek lub czarny sezam. Są stosowane do aromatyzowania słonych wypieków, warzyw, curry, kiszenia ogórków, arbuzów i kapusty oraz do przyprawiania słodyczy oraz trunków. Dodawana jako część mieszanki przypraw Panch Phoron, jest składnikiem wielu receptur w kuchni bengalskiej, najbardziej popularna jako posypka na chlebie pszennym.
W kuchni Bliskiego Wschodu znalazła swoje miejsce w recepturach tradycyjnych słodyczy i ciastek, często jest również używana do różnych rodzajów chleba (np. Peshawari naan) lub jako ozdoba w sałatkach. W Turcji powszechnie używana do aromatyzowania bułek. W Bośni nasiona są używane, szczególnie w stolicy Sarajewie, do nadania smaku wypiekom pieczonym na muzułmańskie święta religijne. W Armenii stosowana do wyrobu plecionego sera. Nasiona służą w kuchniach Europy jako dodatek do pieczywa, do przetworów warzywnych i aromatyzowania wina. Mielone stanowią dobry zamiennik pieprzu, gdyż u osób wrażliwych nie podrażniają błony śluzowej żołądka. Olej z czarnuszki jest stosowany w USA jako uzupełnienie diety i może być bezpiecznie spożywany np. na chlebie.
W starożytnej medycynie była uważana za cenne lekarstwo na wiele chorób oraz panaceum. Jej własności lecznicze po raz pierwszy opisał grecki lekarz Dioskurides.
Nasiona są tradycyjnie używane na Bliskim Wschodzie i krajach Azji Południowo-Wschodniej na różne dolegliwości. W czasach średniowiecznych, właściwości czarnego kminku były badane przez naukowców z krajów arabskich, autor „Kanonu medycyny”, twierdził, że nasiona mają właściwości pobudzania ciała energetycznego i że są one naturalnym tonikiem.
Olej z czarnuszki był tradycyjnie używany do leczenia zapalenia skóry, oparzeń i egzem. Jest również stosowany w medycynie naturalnej jako środek do łagodzenia alergii, egzemy, łuszczycy, do regulacji układu odpornościowego, astmy, w celu złagodzenia skutków ubocznych chemioterapii, na problemy trawienne, wysokie ciśnienie krwi, a także w medycynie weterynaryjnej. W indyjskiej medycynie jest używany do łagodzenia dolegliwości ciążowych. Ostatnie badania kliniczne wydają się wykazywać działanie oleju z Nigella sativa, w różnych dolegliwościach, takich jak alergiczne zapalenie śluzówki nosa, astma i wyprysk atopowy. Olejku z czarnuszki używa się również do produkcji perfum.
W indyjskiej medycynie nasiona Nigella sativa są stosowane do leczenia astmatyków. Wywar wykorzystuje się przeciwko wzdęciom, w przeziębieniach, do wywołania menstruacji i na bolesne miesiączkowanie. Wewnętrznie stosuje się ją również w przypadku nieżytu oskrzeli, w chorobach wątroby, przy kamicy żółciowej, skąpomoczu. Działanie moczopędne pomaga również zmniejszyć przedmiesiączkową retencję wody i napięcia. Jest silnym środkiem wobec pasożytów jelitowych. Zewnętrznie napary używane są przy trądziku, atopowym zapaleniu skóry i grzybicach skóry.
Właściwości:
żółciopędne, moczopędne, wiatropędne, przeciwbakteryjne, przeciwbólowe, przeciwrobaczne, rozkurczające na mięśnie gładkie, wzmaga wydzielanie mleka, poprawia trawienie, reguluje miesiączkę i wzmacnia odporność.
